Dersin Ayrıntıları
YarıyılKoduAdıT+U+LKrediAKTSSon Güncelleme Tarihi
2FZK874Optik Uyarmalı Lüminesans3+0+03605.11.2025

 
Dersin Detayları
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Yüksek Lisans
Bölümü / Programı Fizik Tezli Yüksek Lisans
Öğrenim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Öğretim Şekli Yüz Yüze
Dersin Amacı Bu dersin amacı, iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmış malzemelerde biriken enerjinin optik uyarmayla serbest bırakılmasına dayanan Optik Uyarmalı Lüminesans (OSL) yönteminin fiziksel temellerini, ölçüm tekniklerini ve uygulama alanlarını öğretmektir. Öğrencilere OSL yönteminin tarihlendirme, dozimetri ve çevresel analizlerdeki önemini kavratmak ve onları hem teorik hem de deneysel düzeyde araştırma yapabilecek yetkinliğe ulaştırmak hedeflenmektedir.
Dersin İçeriği Bu derste OSL’nin temel prensipleri, enerji tuzaklarının fiziksel doğası, optik uyarım mekanizmaları ve lüminesans sinyallerinin elde edilmesi süreçleri ayrıntılı olarak incelenmektedir. Deneysel OSL sistemlerinin bileşenleri, ölçüm prosedürleri, veri toplama ve analiz yöntemleri işlenmektedir. Ayrıca, farklı malzeme türlerinde (kuvars, feldispat vb.) OSL özellikleri, sinyal kararlılığı, termal sıfırlanma, yeniden ışıklanma etkileri ve hata analizleri ele alınmaktadır. Uygulama alanı olarak arkeolojik ve jeolojik tarihlendirme, çevresel dozimetri ve radyasyon güvenliği konularına odaklanılmaktadır.
Dersin Yöntem ve Teknikleri Yüz yüze
Ön Koşulları Yok
Dersin Koordinatörü Yok
Dersi Verenler Prof. Dr. Nihat ARIKAN https://akbis.osmaniye.edu.tr/@nihatarikan nihatarikan@osmaniye.edu.tr
Dersin Yardımcıları Yok
Dersin Staj Durumu Yok

Ders Kaynakları
Kaynaklar Optically Stimulated Luminescence Dosimetry Yazar: A.G. Wintle , A.G. Wintle , A.G. Wintle Yayınevi: Elsevier Science


Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme Ölçütleri
Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı
Ara Sınav 1 % 40
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60
Toplam :
2
% 100

 
AKTS Hesaplama İçeriği
İş Yükü Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi 14 3 42
Sınıf Dışı Ç. Süresi 5 10 50
Ödevler 8 5 40
Sunum/Seminer Hazırlama 4 5 20
Ara Sınavlar 1 1 1
Uygulama 4 2 8
Proje 2 4 8
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 1 1
Toplam İş Yükü   AKTS Kredisi : 6 170

 
Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:
Sıra NoAçıklama
1 Optik Uyarmalı Lüminesans (OSL) yönteminin fiziksel temellerini açıklar.
2 OSL ölçüm sistemlerinin bileşenlerini ve çalışma prensiplerini tanımlar.
3 Radyasyon kaynaklı enerji tuzaklarının özelliklerini ve ışıma mekanizmalarını analiz eder.
4 OSL verilerini yorumlar, doz hesaplamaları ve tarihlendirme analizleri yapar.
5 Arkeoloji, jeoloji ve çevre dozimetri alanlarında OSL yönteminin uygulamalarını değerlendirir.
6 Deneysel sistemlerin kalibrasyonunu ve ölçüm belirsizliklerini analiz eder.

 
Ders Konuları
HaftaKonuÖn HazırlıkDökümanlar
1 Lüminesans Olaylarına Giriş: Lüminesans kavramı, foton emisyonu, termolüminesans ve OSL’in genel tanımı.
2 Radyasyon-Madde Etkileşimi: İyonlaştırıcı radyasyon türleri, katı madde içindeki enerji depolanma mekanizmaları.
3 OSL’nin Fiziksel Temelleri: Tuzak merkezleri, rekombinasyon süreçleri, enerji bant yapısı.
4 Optik Uyarım Mekanizmaları: OSL’de optik uyarım türleri, uyarıcı dalga boyu seçimi, sinyal üretimi
6 (DEVAM) Optik Uyarım Mekanizmaları: OSL’de optik uyarım türleri, uyarıcı dalga boyu seçimi, sinyal üretimi
7 OSL Sinyallerinin Analizi Parlaklık eğrileri, sinyal bozunumları, arka plan düzeltmesi, veri işleme.
8 Ara sınav
9 OSL Malzemeleri ve Özellikleri: Kuvars, feldispat ve sentetik malzemelerin OSL karakteristikleri.
10 Tarihlendirme Uygulamaları Arkeolojik ve jeolojik örneklerin OSL yöntemiyle yaş tayini. toplam doz ve yılık doz belirlemesi
11 Dozimetri ve Çevresel Uygulamalar: Radyasyon dozu tayini, çevresel dozimetri, radyasyon güvenliği.
12 Kalibrasyon ve Hata Analizi: Sistem kalibrasyonu, doz yanıt eğrileri, hata kaynakları ve belirsizlik hesapları.
13 Proje Sunumları ve Genel Değerlendirme: Öğrencilerin seçtikleri örnekler üzerinde OSL analizi ve sonuç sunumu.
14 Proje Sunumları ve Genel Değerlendirme: Öğrencilerin seçtikleri örnekler üzerinde OSL analizi ve sonuç sunumu.
15 Final Sınavı

 
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12
Tüm 5 4 4 4 4 4 5 4 4 5 5 5
Ö1 5 4 3 4 3 4 5 4 3 5 5 5
Ö2 4 4 5 5 4 4 5 3 4 5 5 5
Ö3 4 3 5 4 5 5 5 4 3 5 4 5
Ö4 5 4 4 3 4 5 5 5 3 5 4 5
Ö5 4 5 4 3 5 4 4 5 4 4 4 4
Ö6 5 5 3 4 5 3 3 5 5 5 5 4

  Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek

  
  https://obs.osmaniye.edu.tr/oibs/bologna/progCourseDetails.aspx?curCourse=253467&lang=tr