Dersin Ayrıntıları
YarıyılKoduAdıT+U+LKrediAKTSSon Güncelleme Tarihi
1FZK811RADYASYON ZIRHLAMASI3+0+03631.10.2025

 
Dersin Detayları
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Yüksek Lisans
Bölümü / Programı Fizik Tezli Yüksek Lisans
Öğrenim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Öğretim Şekli Yüz Yüze
Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin iyonlaştırıcı radyasyondan korunma ve zırhlama prensiplerini öğrenmelerini sağlamak; farklı radyasyon türlerine karşı kullanılan zırh malzemelerini tanıtmak ve radyasyon zırhı tasarımı yapabilecek düzeyde bilgi kazandırmaktır.

Ders sonunda öğrenciler, radyasyon kaynaklarına uygun zırhlama çözümleri geliştirme ve güvenli çalışma ortamı tasarlama becerisine sahip olur.
Dersin İçeriği Farklı radyasyon türlerini (alfa, beta, gama, nötron) ve özelliklerini açıklar.

Radyasyonun maddeyle etkileşimini analiz eder.

Farklı radyasyon türleri için uygun zırh malzemelerini seçer.

Zırh kalınlığı ve zayıflama hesaplarını yapar.

Radyasyon alanlarında güvenli tasarım ve koruma planı oluşturur.

Ulusal ve uluslararası zırhlama standartlarını (IAEA, NCRP, NDK) açıklar.

Radyasyon güvenliği kültürünü iş ortamına entegre eder.
Dersin Yöntem ve Teknikleri yüz yüze
Ön Koşulları Yok
Dersin Koordinatörü Yok
Dersi Verenler Prof. Dr. Fatma Aysun UĞUR https://akbis.osmaniye.edu.tr/@aysunugur aysunugur@osmaniye.edu.tr
Dersin Yardımcıları Yok
Dersin Staj Durumu Yok

Ders Kaynakları
Kaynaklar Nükleer Fizik, Krane
Ders Notları Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley.

Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH.

Ders Yapısı
Matematik ve Temel Bilimler %10
Mühendislik Bilimleri %20
Mühendislik Tasarımı %20
Fen Bilimleri %30
Sağlık Bilimleri %20

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme Ölçütleri
Veri yok

 
AKTS Hesaplama İçeriği
İş Yükü Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi 3 1 3
Ödevler 1 60 60
Ara Sınavlar 1 60 60
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 60 60
Toplam İş Yükü   AKTS Kredisi : 6 183

 
Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:
Sıra NoAçıklama
1 Farklı radyasyon türlerini (alfa, beta, gama, nötron) ve özelliklerini açıklar.
2 Radyasyonun maddeyle etkileşimini analiz eder.
3 Farklı radyasyon türleri için uygun zırh malzemelerini seçer.
4 Zırh kalınlığı ve zayıflama hesaplarını yapar.
5 Radyasyon alanlarında güvenli tasarım ve koruma planı oluşturur.

 
Ders Konuları
HaftaKonuÖn HazırlıkDökümanlar
1 Radyasyon türleri ve temel etkileşim mekanizmaları Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
2 Radyasyon zırhlaması kavramına giriş Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
3 Zırhlama ilkeleri: zaman, mesafe ve zırh Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
4 Alfa ve beta radyasyonu için zırh malzemeleri Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
5 Gama radyasyonu için zırhlama: kurşun, beton, baryum, tungsten Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
6 Nötron radyasyonu için zırhlama: hidrojenli malzemeler, parafin, bor Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
7 Zırh kalınlığı, yarı kalınlık (HVL) ve ondalık kalınlık (TVL) hesaplamaları Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
8 Ara sınav Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
9 Radyasyon zırhı tasarımı ve optimizasyonu Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
10 Medikal tesislerde (radyoloji, nükleer tıp, radyoterapi) zırhlama uygulamaları Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
11 Endüstriyel ve nükleer tesislerde zırhlama örnekleri Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
12 Simülasyon ve hesaplama yazılımları (MCNP, FLUKA, vb.) hakkında genel bilgi Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
13 Ulusal ve uluslararası radyasyon güvenliği standartları Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
14 Genel tekrar ve dönem sonu değerlendirmesi Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.
15 Final sınavı Attix, F.H. Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry, Wiley. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection, Wiley-VCH. NCRP Report No. 147, Structural Shielding Design for Medical X-Ray Imaging Facilities. Bozkurt, A. Radyasyon Zırhlaması ve Güvenlik, Hacettepe Yayınları. IAEA Safety Reports Series, Radiation Protection and Shielding Guidelines.

 
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12
Tüm 4 4 3 3 3 4 3 4 4 4 3 3
Ö1 4 4 5 3 4 5 3 5 5 4 5 4
Ö2 4 5 3 5 4 4 3 5 4 5 3 3
Ö3 4 3 4 2 3 4 3 4 5 3 3 2
Ö4 4 4 3 3 4 4 3 3 3 3 2 1
Ö5 4 5 2 4 2 3 3 2 2 4 1 5

  Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek

  
  https://obs.osmaniye.edu.tr/oibs/bologna/progCourseDetails.aspx?curCourse=253486&lang=tr