Dersin Ayrıntıları
YarıyılKoduAdıT+U+LKrediAKTSSon Güncelleme Tarihi
1İLF131Siyer2+0+02213.11.2025

 
Dersin Detayları
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Lisans
Bölümü / Programı İlahiyat
Öğrenim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Öğretim Şekli Yüz Yüze
Dersin Amacı Hz.Muhammed’in hayatını, şahsiyetini, dönemiyle birlikte sosyal-kültürel ve tarihi bağlam içinde ele alarak anlamak. Cahiliye dönemi Arap toplumundan başlayıp, İslam’ın doğuşu, peygamberlik süreci, hicret, Medine dönemi, veda haccı ve vefata kadar uzanan bir süreçte yaşanan olayları tarihsel ve niteliksel olarak analiz etmek.
Dersin İçeriği Ders kapsamında şu konular işlenir:
1. Cahiliye Dönemi Arap Toplumu: Arap Yarımadası’nın coğrafi, siyasi, dini ve kültürel yapısı.
2. Hz. Muhammed’in Doğumu ve Gençlik Yılları: Ailesi, çocukluk dönemi, ticari faaliyetleri ve ahlaki kişiliği.
3. Peygamberlik Öncesi Ortam: Toplumun inanç ve ahlak yapısı, peygamberliğe hazırlık süreci.
4. Peygamberlik Dönemi: İlk vahiy, İslam’ın Mekke’deki tebliği, karşılaşılan zorluklar, boykotlar ve hicret öncesi gelişmeler.
5. Hicret ve Medine Dönemi: Medine’de İslam toplumunun inşası, kardeşlik (muâhât), Medine Sözleşmesi, savaşlar (Bedir, Uhud, Hendek vb.).
6. Hudeybiye Antlaşması, Mekke’nin Fethi ve Veda Haccı: İslam’ın yayılış süreci ve Arap Yarımadası’nda birlik sağlanması.
7. Hz. Peygamber’in Vefatı ve Mirası: Onun vefatından sonra oluşan ilk tepkiler, İslam toplumunda bıraktığı manevi ve ahlaki miras.
8. Hz. Peygamber’in Örnek Şahsiyeti: Aile hayatı, liderliği, ahlakı, insanlarla ilişkileri ve evrensel mesajı.
Dersin Yöntem ve Teknikleri Siyer Dersi – Yöntem ve Teknikler
Anlatım (Lecture): Hz. Muhammed’in hayatı ve tarihi olayların kronolojik aktarımı.
Soru-Cevap (Q&A): Öğrenci katılımı; olayların sebepleri ve sonuçlarının tartışılması.
Tartışma (Discussion): Farklı yorumları değerlendirme; sosyal ve kültürel bağlamla karşılaştırma.
Kaynak Analizi: Hadis, Kur’an ve tarihî kaynakların güvenilirlik ve bağlam açısından incelenmesi.
Grup Çalışması: Araştırma ve sunum yoluyla işbirliği ve analitik düşünme geliştirme.
Sunum / Proje: Belirli konu, savaş veya sahabe hayatı üzerine araştırma ve sunum.
Vaka Analizi (Case Study): Siyer konularını somut olaylar üzerinden analiz etme.
Multimedya / Görsel Materyal: Haritalar, zaman çizelgeleri, infografikler ile olay ve coğrafyanın anlaşılmasını kolaylaştırma.
Ön Koşulları Yok
Dersin Koordinatörü Yok
Dersi Verenler Doç. Dr. HACİ ATAŞ haciatas@osmaniye.edu.tr
Dersin Yardımcıları Yok
Dersin Staj Durumu Yok

Ders Kaynakları
Kaynaklar İbn İshak, Sîre, İbn Hişâm, Sîre, Vâkıdî, Kitâb al-Maghâzî , İbn Sa’d, Tabakât el-Kübra, Taberî, Târîh Rüsûl ve’l-Mülûk.
Ders Notları Siyer Dersi Kısa Notlar:
1. Siyer Tanımı

Hz. Muhammed’in hayatını, söz ve fiillerini tarihsel ve kültürel bağlamda inceleyen ilim.

Amaç: Peygamber hayatını anlamak, İslam’ın doğuşunu ve gelişimini kavramak.

2. Cahiliye Dönemi

Kabile toplumu, putperestlik, savaşlar ve ticaret.

Kadın: Az hak, miras ve eğitim kısıtlı, kız çocukları gömülüyordu.

Köleler ve cariyeler yaygındı.

3. İslam’ın Doğuşu & Peygamberlik

Hz. Muhammed’in doğumu, gençliği, ilk vahiy (610, Hira Mağarası).

İlk Müslümanlar: Hz. Hatice, Hz. Ali, Hz. Ebubekir.

Mekke’de zulüm ve boykot.

4. Hicret & Medine Dönemi

Hicret: Mekke › Medine, İslam toplumu temelleri.

Medine Anlaşması: Müslümanlar & Yahudi kabileler.

Sosyal-ekonomik düzen: Zekât, miras, adalet, aile hukuku.

5. Savaşlar & Kadınların Rolü

Bedir, Uhud, Hendek.

Kadın: Yaralı bakımı, malzeme temini, moral desteği.

Çok evlilik ve cariyelik: Örfî ve sosyal olgu.

6. Kadın Hakları & Aile

Kadın-erkek: İman ve ibadet eşit, sosyal sorumluluklarda adalet.

Miras: Kadına pay, erkeğe aile geçimi sorumluluğu.

Evlilik: Mihir ve masrafta kolaylık, evlenme teşviki.

Çocuk ve eğitim: Kadın ev içi sorumlulukta.

7. Veda Haccı & Vefat

Veda hutbesi: Adalet, eşitlik, kardeşlik.

Vefat: 632, Medine.

8. Dersin Önemi

İslam’ın sosyal, hukuki ve ahlaki temellerini kavrama.

Cahiliye & erken İslam toplumunu anlama.

Modern topluma ışık tutma.

Ders Yapısı
Sosyal Bilimler %30
Alan Bilgisi %70

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme Ölçütleri
Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı
Ara Sınav 1 % 40
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60
Toplam :
2
% 100

 
AKTS Hesaplama İçeriği
İş Yükü Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi 2 14 28
Sınıf Dışı Ç. Süresi 2 14 28
Ara Sınavlar 1 5 5
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 5 5
Toplam İş Yükü   AKTS Kredisi : 2 66

 
Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:
Sıra NoAçıklama
1 Hz. Muhammed’in hayatını kronolojik sırayla öğrenir ve dönemin tarihsel, sosyal ve kültürel bağlamını kavrar. Cahiliye dönemi Arap toplumunun yapısını analiz eder ve İslam’ın bu toplumsal yapıyı nasıl dönüştürdüğünü açıklar. Peygamberlik süreci, vahyin inişi ve ilk Müslümanların mücadelesini tarihsel verilerle ilişkilendirir. Medine dönemini siyasi, toplumsal ve dinî yönleriyle değerlendirir; İslam devletinin temel kurumlarını tanır.

 
Ders Konuları
HaftaKonuÖn HazırlıkDökümanlar
1 Giriş ve Dersin Tanıtımı Siyer ve tarih bilimleri hakkında temel bilgiler; ders planını inceleme. Ders tanıtım slaytları, ders kitabı giriş bölümü.
2 Hz. Muhammed’in Doğumu ve Çocukluk Dönemi Hz. Peygamber’in hayatı, doğum ve aile yapısı ile ilgili kaynakları okuma Soy ağacı çizelgesi, Mekke haritası, ders kitabı bölümü
3 Gençlik hayatı, ticari faaliyetler, ilk vahyin gelişi ve tebliğ başlangıcı. Gençlik dönemi ve ilk vahiy hakkında metinleri okuma Vahiy ve erken davet ile ilgili hadis ve siyer metinleri, sunum notları
4 İlk Müslümanlar, Mekke’deki davet, karşılaşılan zorluklar ve işkenceler. Mekke dönemindeki ilk Müslümanlar ve zulüm konularını okuma Mekke haritası, erken Müslüman topluluk listesi, kronolojik tablolar
5 Asr-ı Saadet öncesi müslümanların durumu, Hz. Peygamber’in stratejileri. Hicret öncesi gelişmelerin analizi Hicret öncesi olaylar tabloları, tarihsel makaleler
6 Hicretin sebepleri, Medine Sözleşmesi, Müslümanların Medine’deki hayatı. Hicret ve Medine’ye yerleşme; Medine Sözleşmesini inceleme Medine haritası, sözleşme metni, ders slaytları
7 Devletin kuruluşu, Medine toplum sözleşmesi, kabile ve toplumsal düzen. Medine dönemi siyasi ve sosyal yapıyı araştırma Devlet teşkilatı şeması, kabile ilişkileri diyagramları
8 Gazveler ve savaşlar (Bedir, Uhud, Hendek), siyasi ve askeri stratejiler. Gazve ve savaşlar ile ilgili kaynakları okuma Bedir, Uhud, Hendek savaş haritaları, savaş kronolojisi tabloları
9 Hudeybiye Antlaşması, barış dönemi, Müslümanlarla diğer kabilelerin ilişkileri. Hudeybiye Antlaşması ve dönemi Antlaşma metni, tartışma soruları, ders notları
10 Mekke’nin fethi, putların kırılması, İslam’ın yayılması. Mekke’nin fethi ile ilgili metinleri okuma Fetih öncesi ve sonrası haritalar, ders sunumları
11 Veda Haccı, öğütler, ahlaki ve dini mesajlar. Veda Haccı ve Peygamber’in son öğütlerini inceleme Veda Haccı metni, ahlaki ve dini mesaj özetleri
12 Vefat, cenaze uygulamaları, İslam toplumu üzerindeki etkileri. Hz. Peygamber’in vefatı ve mirası Cenaze uygulamaları, ölüm sonrası toplumsal etkilerle ilgili kaynaklar
13 Sîre, megâzî ve hadis kaynakları; tarih yazımında yöntemler ve eleştirel yaklaşım. Siyer kaynakları ve tarih yazım tekniklerini öğrenme Sîyer ve Megâzî örnekleri, modern tarih araştırmaları, metodoloji notları
14 Dersin genel değerlendirmesi, tartışma, özet ve sınav hazırlığı. Genel tekrar ve sınav hazırlığı Özet ders notları, kronolojik tablolar, tartışma soruları, sınav örnekleri

 
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13 P14 P15 P16
Tüm 4 3 4 4 4 3 3 4 4 3 4 4 3 3 4 3
Ö1 4 3 4 4 4 3 3 4 4 3 4 4 3 3 4 3

  Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek

  
  https://obs.osmaniye.edu.tr/oibs/bologna/progCourseDetails.aspx?curCourse=293369&curProgID=5486&lang=tr