Dersin Ayrıntıları
YarıyılKoduAdıT+U+LKrediAKTSSon Güncelleme Tarihi
4SEC244Mezhepler Tarihi Osmanlıca Metinleri II2+0+02403.11.2025

 
Dersin Detayları
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Lisans
Bölümü / Programı İlahiyat
Öğrenim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Öğretim Şekli Yüz Yüze
Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin Osmanlıca yazılmış mezhepler tarihi metinlerini okuma, anlama, çözümleme ve değerlendirme becerilerini geliştirmektir. Ders kapsamında Osmanlı dönemine ait klasik kelâm ve mezhepler tarihi metinleri okunur, transkripsiyonu yapılır, Türkçeye çevrilir ve içerik açısından analiz edilir. Böylece öğrenciler hem Osmanlıca metin okuma yetkinliği kazanır hem de İslam mezhepleri tarihinin temel tartışmalarını özgün kaynaklar üzerinden kavrama imkânı elde ederler.
Dersin İçeriği Bu derste, Osmanlı dönemine ait mezhepler tarihi ve kelâm literatüründen seçilmiş metinler okunur, transkripsiyonu yapılır ve anlamlandırılır. Metinlerde ele alınan konular, mezhepler arasındaki inanç ve düşünce farklılıkları çerçevesinde değerlendirilir. Öğrenciler, klasik Osmanlıca metinleri okuma, çözümleme, Türkçeye çevirme ve yorumlama çalışmaları yapar. Ayrıca her metin, dönemin kelâmî, tarihî ve düşünsel bağlamı içinde incelenir. Ders kapsamında, Mâturîdî, Eş‘arî, Şiî, Haricî ve diğer mezheplerin temsilcilerine ait metin örnekleri üzerinde durularak, Osmanlı ilim geleneğinde mezhepler tarihi anlayışı hakkında bilgi ve kavrayış kazandırılır
Dersin Yöntem ve Teknikleri Metin Okuma ve Çözümleme (Uygulamalı Okuma)
Transkripsiyon ve Çeviri Çalışmaları
Tartışma ve Değerlendirme
Metin Analizi ve Yorumu
Sunum ve Grup Çalışması
Karşılaştırmalı Yaklaşım
Danışmanlı Uygulama / Geri Bildirim
Ön Koşulları Yok
Dersin Koordinatörü Yok
Dersi Verenler Doç. Dr. Süleyman ÇAM
Dersin Yardımcıları Yok
Dersin Staj Durumu Yok

Ders Kaynakları
Kaynaklar Kâtib Çelebi, Mîzânü’l-Hakk fî İhtiyâri’l-Ehakk
Ders Notları Osmanlıca yazı sistemi, imla özellikleri ve kısaltmaların hatırlatılması
Mezhepler tarihi literatüründe Osmanlıca kaynakların önemi
Örnek metin: Kadızâde Ahmed Şemseddin Efendi’nin Risâle fi’l-İtikâd
Dökümanlar Kâtib Çelebi, Mîzânü’l-Hakk fî İhtiyâri’l-Ehakk İsmail Hakkı Bursevî, Kitâbü’l-Hakâik Kadızâde Ahmed Şemseddin Efendi, Risâle fi’l-İtikâd Mehmed Şah Fenârî, Şerh-i Akâid Tercümesi
Ödevler Taşköprüzâde Ahmed Efendi, Miftâhu’s-Sa‘âde ve Misbâhu’s-Siyâde (ilgili bölümler)
Sınavlar Çoktan seçmeli


Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme Ölçütleri
Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı
Ara Sınav 1 % 40
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60
Toplam :
2
% 100

 
AKTS Hesaplama İçeriği
Veri yok

 
Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:
Sıra NoAçıklama
1 Osmanlı dönemine ait mezhepler tarihi ve kelâm literatürünü tanır. Osmanlıca yazılmış klasik metinlerin dil, üslup ve terim özelliklerini kavrar. Mezhepler tarihi tartışmalarının Osmanlı düşünce geleneğindeki yansımalarını açıklar.

 
Ders Konuları
HaftaKonuÖn HazırlıkDökümanlar
1 Osmanlıca yazı sistemi, imla özellikleri ve kısaltmaların hatırlatılması Mezhepler tarihi literatüründe Osmanlıca kaynakların önemi Örnek metin: Kadızâde Ahmed Şemseddin Efendi’nin Risâle fi’l-İtikâd
2 Osmanlı döneminde mezhepler tarihi yazıcılığı Mâturîdîlik ve Eş‘arîlik anlayışının Osmanlı kelâm geleneğindeki yansımaları
3 Mâturîdî kelâm metinlerinden seçmeler (Osmanlıca metin çözümlemesi) Anahtar kavramlar: iman, akıl, marifet, fiillerin yaratılması
4 Eş‘arî metinlerinden pasajlar – kelâmî yöntem ve usûl Osmanlı âlimlerinin Eş‘arî kelâmına bakışı
5 Şiîliğe dair Osmanlıca kaynaklardan örnek metinler Osmanlı ulemasının Şiîliğe yaklaşımı
6 Haricîlik ve Mürcie’ye dair Osmanlı metinlerinde tartışmalar Mezheplerin siyasî ve itikadî yönleri
7 Osmanlı müelliflerinin “Ehl-i Sünnet” vurgusu ve mezhep sınırları Metin: Mehmed Şah Fenârî’nin Şerh-i Akâid tercümesi
8 Ara sınav öncesi tekrar ve metin çözümleme uygulamaları
9 Ara Sınav
10 Seçilen Osmanlıca metinlerin birlikte okunması
11 Transkripsiyon ve çeviri uygulamaları
12 Her öğrencinin kısa metin çözüm sunumu
13 Osmanlıca mezhepler tarihi metinlerinde kullanılan kelâmî kavramların analizi Mezhepler arası tartışmaların Osmanlı dönemi literatüründeki yansımaları
14 Genel değerlendirme ve dönem sonu metin analizi

 
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13 P14 P15 P16
Tüm 4 4 3 3 3 3 4 4 4 4 3 3 3 3 4 4
Ö1 4 4 3 3 3 3 4 4 4 4 3 3 3 3 4 4

  Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek

  
  https://obs.osmaniye.edu.tr/oibs/bologna/progCourseDetails.aspx?curCourse=293419&curProgID=5486&lang=tr