| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Dökümanlar |
| 1 |
Belâgat ilimlerinin genel çerçevesi: Me‘ânî, Beyân, Bedî‘
Me‘ânî ilminin konusu, gayesi ve diğer belâgat ilimleriyle ilişkisi
|
Me?ânî, Beyân ve Bedî? ilimlerinin doğuşu, gelişimi ve temel farkları.
|
Belâgat, dilin güzelliği ve etkili kullanımı ile ilgilenen ilimlerin bütününe verilen isimdir. Arap edebiyatı ve özellikle Kur’an çalışmaları açısından belâgat ilimleri, sözü anlam, ifade ve üslup açısından düzenleyen bilim dallarıdır. Geleneksel olarak belâgat ilimleri üç ana dalda incelenir:
Me?ânî İlmi: Söylenen sözün anlamının bağlama uygunluğu ve maksada erişmesiyle ilgilenir.
Beyân İlmi: Söylenen anlamın açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmesi ile ilgilenir.
Bedî? İlmi: Söze estetik ve süs katmak, etkileyici anlatım tekniklerini kullanmakla ilgilenir.
|
| 2 |
Haberin tanımı, kullanıldığı yerler
Haberin doğruluk–yanlışlık açısından incelenmesi
Kur’an’dan örneklerle haber–inşâ tahlili
|
Belâgat ilimlerinin üç ana dalı: Me?ânî, Beyân, Bedî?
Me?ânî ilminin temel kavramları: müsned, müsnedün ileyh, takdim–te’hir, haber ve inşâ türleri
|
|
| 3 |
Haber-i ibtidâî, talebî, inkârî
Mütekellimin maksadına göre haberin kullanımı
Ayet örneklerinde haber türü tespiti
|
|
|
| 4 |
Haber cümlesinin bilgilendirme amacı dışında kullanıldığı durumlar,
örneğin tehdit, uyarı, müjde, dua, övgü ve yergi gibi farklı maksatlarla
ortaya çıkan kullanımlardır. Bu tür kullanımlara ayet ve hadislerde de çeşitli örnekler
bulunmaktadır.
|
|
|
| 5 |
İnşâ cümlesinin tanımı, türleri ve kullanıldığı yerler
Uygulama: Ayetlerde haber–inşâ ayrımı
|
|
|
| 6 |
Emir, nehiy, istifhâm, temennî, nida, arz, kasem
Her bir inşâ türünün me‘ânî değeri ve hâle uygunluk boyutu
Kur’an’daki inşâ örneklerinin çözümlemesi
|
|
|
| 7 |
Emirden tehdit, temenniden dua, istifhamdan taaccüb anlamı çıkarma
İnşânın mecazî kullanımları
Ayet ve hadislerde inşâî maksat tahlili
|
|
|
| 8 |
İsnâd ilişkisi, cümlenin iki temel rüknü
Müsnedün ileyhin hazfi, takdimi, te’hiri
Müsnedin çeşitleri (fiil, isim, cümle vb.)
|
|
|
| 9 |
Takdim ve te’hirin anlam vurgusu
Hâle uygunluk açısından takdim-te’hir tercihleri
Kur’an’da takdim ve te’hir örnekleri.
|
|
|
| 10 |
Zikr ve hazf dengesi
Hazfın anlamı güçlendirmedeki rolü
Kur’an ve hadislerde bunlara ait örnekler
|
|
|
| 11 |
Fasl ve vaslın hâle uygunlukla ilişkisi
Uygulama: Ayetlerde cümle bağlantılarının çözümlemesi
|
|
|
| 12 |
İcâz, itnâb ve müsâvât kavramları
Kısalığın ve uzunluğun ifade gücü
Kur’an’daki icâz ve itnâb örnekleri
|
|
|
| 13 |
İltifât sanatının anlam zenginliği oluşturması
|
|
|
| 14 |
Kasrın tanımı ve çeşitleri. Ayet ve hadislerden örnekler.
|
|
|